Wycena aktuarialna – komu zalecane jest jej przeprowadzenie

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o rachunkowości jednostka dokonuje biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów  w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na dany okres sprawozdawczy. Zobowiązania te wynikają m.in. z wypłaty świadczeń pracowniczych – w tym odpraw emerytalnych, odpraw rentowych, pośmiertnych oraz nagród jubileuszowych. Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 „Świadczenia pracownicze” zaleca, aby wycena aktuarialna przeprowadzona była przez biuro aktuarialne. Zalecenie to dotyczy zarówno przypadków, kiedy wyznaczanie rezerw na świadczenia pracownicze odbywa się w oparciu jedynie o Kodeks Pracy, jak też wewnętrzne uregulowania spółki – regulamin wynagradzania lub zakładowy układ zbiorowy pracy. Spowodowane jest to faktem, iż wyznaczenie rezerw na świadczenia pracownicze odbywa się po uwzględnieniu wielu złożonych czynników makroekonomicznych, stopy dyskontowej, rotacji pracowników w spółce itp.

Rezerwa na świadczenia emerytalne, rentowe, pośmiertne czy nagrody jubileuszowe została utworzona przez jednostkę wtedy, gdy jest ona zobowiązana do wykonania tych świadczeń, co wynika bezpośrednio z przepisów prawa, umów o pracę, regulaminu wynagradzania lub zakładowego układu zbiorowego pracy. Rezerwa na świadczenia emerytalne czy rentowe powinna zostać wyznaczona również wtedy, gdy kwoty świadczeń są istotne, a ich nieuwzględnienie w sprawozdaniu finansowym zniekształciłoby obraz sytuacji finansowej i majątkowej jednostki.

Przy podejmowaniu decyzji o tworzeniu bądź nie rezerw na świadczenia pracownicze należy mieć również na uwadze zasadę istotności. Zasada ta wskazuje na możliwość zastosowania uproszczeń w ramach przyjętej polityki rachunkowości, jeśli nie wpłynie to negatywnie na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji finansowej i majątkowej jednostki.